“સહયોગ કુરિયર એન્ડ પ્રાઈવેટ લીમીટેડ” ની તાલુકા કક્ષાની ઓફિસમાં સંકેત પટેલ ટેબલ પર બેઠો બેઠો આવેલ કુરિયરના મથાળા વાંચી વાંચીને વિતરણના રૂટ પ્રમાણે ગોઠવતો હતો.
“છગન ધનજી , મોટી ફળી
“જાદવ જેઠા , મેઈન બજાર
“ગોરધન ઉકા એસબીઆઈ વાળો ખાંચો
“નાનજી ઝવેર અવેડા ગેઇટ
“બીના પંડ્યા , તાલુકા શાળા
“નથુ રણછોડ મુ, ભગુડી ચોરા પાસે’ અને એ કુરિયર સામે એ સંકેત જોઈ રહ્યો, એ કુરિયર ને બાજુમાં મૂકી દીધું અને ત્રણ દિવસ પહેલાની વાત યાદ આવી ગઈ.
ત્રણ દિવસ પહેલા સંકેત કુરિયર ઓફિસેથી ડીલીવરી દેવા માટેની તૈયારી કરતો જ હતો અને ફોન રણક્યો. કુરિયર ઓફિસનો મેનેજર ગુપ્તા બાજુના ગલ્લે પણ મસાલો ખાવા ગયો હતો, સંકેતે ફોન ઉઠાવ્યો.મુંબઈની ભાયખલાની ઓફિસેથી ફોન હતો. હેલ્લો સહયોગ કુરિયર હું અજય બોલું છું. અહી મેઈન ઓફિસેથી કુરિયર લેતા નથી અને એમ કહે છે કે ભગુડી ગામે તમારું કુરિયર કોઈ દેવા નહિ જાય. હવે એ ગામમાં પોસ્ટ ઓફીસ પણ નથી એટલે હું તમને વિનંતી કરું છું કે ભલે થોડા પૈસા વધારે લઇ લો પણ મારા બા ત્યાં ગામડે એકલા રહે છે એટલે ભગવાનને ખાતર મારું આટલું કામ કરી દો ને તો આભાર તો એમણે આ નંબર જોડી આપ્યો ને કહ્યું કે તમે ડીલેવરી ઓફિસે વાત કરી લો એ લોકો તમારું પાર્સલ દઈ આવે એમ હોય તો અમે લઇ લઈએ”
જવાબમાં સંકેતે કીધું કે ઓફીસના મેનેજરને ફોન આપો. અને સંકેતે વાત કરી કે હું ડીલીવરી બોય સંકેત પટેલ બોલું છું અને એ પાર્સલ હું મારી રીતે રવિવારે સ્પેશ્યલ એના ગામે દઈ આવીશ તમે કોઈ પણ વધારા ના ચાર્જ વગર તે પાર્સલ એક્સેપ્ટ કરી લો. અજયે આ વાત સાંભળીને આભાર માન્યો. ત્યાં સુધીમાં ગુપ્તા મસાલો ચાવીને આવી ગયો હતો અને સંકેતે નીકળતાં નીકળતાં કહ્યું.
“મુંબઈની ભાયખલાની ઓફિસેથી ફોન હતો, ભગુડી ગામનું એક પાર્સલ આવશે મેં તે જવાબદારી લીધી છે એટલે એ લોકોએ પાર્સલ લઇ લીધું છે.”
“ભગુડી જોયું છે ક્યારેય?? વિસ કિલોમીટર થાય અને ત્યાં એક પાર્સલ દેવામાં અડધો ટંક જતો રહે, એક તો અહી કામમાંથી ઊંચા ના આવતાં હોઈ ને તું આવાને આવા સલાડ કરે છો” મેનેજર ગુપ્તાએ સંકેતને હળવી રીતે ખખડાવ્યો.
“પણ રવિવારે રજાના દિવસે હું એ પાર્સલ દઈ આવીશ. ઓફિસને જરાય તકલીફ નહિ પડે સાહેબ! પછી કાઈ વાંધો તો નથીને” સંકેત બોલ્યો. વળી પાછો મેનેજર બોલ્યો. મેનેજર લગભગ ઝટ દઈને કોઈનો પીછો ના છોડે એવી પ્રજાતિના જ હોય છે.
“તે ભગુડી કોઈ તમારા સગા સબંધી રહે છે? કોઈ ખાસ ઓળખીતું છે?? આવી સ્પેશ્યલ સેવા માટેનું કોઈ કારણ તો હશેજ ને”??
“બધી જ બાબતમાં કારણ તો રાજકારણી જ શોધી શકે છે સાહેબ!! આ દુનિયામાં કારણ વગરનાં પણ ઘણાં બધાં કામો કરવાની પણ એક મજા હોય છે” ઓફીસના પગથીયા ઉતરતો ઉતરતો સંકેત પટેલ બોલતો ગયો.. જવાબમાં ગુપ્તા બોલ્યો જે સંકેતે લગભગ સાંભળ્યું હોય કે ના સાંભળ્યું હોય.
“ભલે ને કુરિયર બોય તરીકે નોકરી કરે છે પણ અંતે ભણતર તો માસ્તરનું જ ભણેલો ને એટલે જ આવા નકામાં સુતળા હાથે કરીને ઉપાડ્યા કરે. આમને આમ જ પાછળ રહી ગયાં છે આ લોકો બાકી દુનિયા તો ઉપકાર કર્યા જેવી જ નથી તમે જેટલી પ્રેમથી દુનિયાને રાખો એટલી જ આ દુનિયા તમારી કસ મારતી હોય છે! આ તો સહુ સહુની વિચારસરણી હોય છે, આપણે શું જેને જે કરવું હોય એ કરે. ગુપ્તા દુનિયાથી દાઝેલો માણસ હતો એટલે એની બળતરા સ્વાભાવિક હતી. ગુપ્તાનો સ્વભાવ સાવ ચીડિયો થઈ ગયો હતો. ત્રણ વરસ પહેલાં ગુપ્તા આવો નહોતો. ખુબ જ સારા સ્વભાવનો હતો. ત્રણ વરસ પહેલા એ પોતાની પત્ની સાથે મદ્રાસ જતો હતો અને ઇરોડ રેલવે સ્ટેશન પરથી પોતાની પત્ની એના કોઈ જુના પ્રેમી સાથે ભાગી ગઈ હતી અને ત્યારથી ગુપ્તા સાવ ભાંગી ગયો હતો. અને સ્વભાવ સાવ બદલાઈ ગયો હતો.
સંકેત પટેલ!! કંટાળી જવાય એટલું ભણ્યો હતો! બી એડ પછી એમ એડ પણ કરી નાંખ્યું હતું એમ એ એમ એડ સંસ્કૃત ગુજરાતી સાથે પણ દર વખતે ભરતીમાં થોડા માટે રહી જતો.. આમ તો સંસ્કૃત દેવ ભાષા ગણાય!! કમ્પ્યુટર માટે સંસ્કૃત શ્રેષ્ઠ ભાષા છે પણ સંસ્કૃતમાં કરેલું બી એડ માં નોકરી મેળવવી એ ખાંડાના ખેલ હતાં. ઉચ્ચતર માધ્યમિક અને માધ્યમિક માં જગ્યા જ સાવ ઓછી અને ઉચ્ચતર પ્રાથમિકમાં અંગ્રેજી વાળા ટેટ માં સારા ગુણ લાવતા અને પરિણામે દર ભરતીમાં સંકેત ને થોડા ગુણ નું છેટું રહી જતું. આમ તો સ્થાનિક છોકરો હતો અને થોડી ઘણી જમીન હતી એટલે વાંધો નહોતો તેમ છતાં તેણે આ સહયોગ કુરિયર એન્ડ પ્રાઈવેટ માં કુરિયર બોયની નોકરી શોધી લીધી હતી સવારના આઠ થી સાંજના આઠ સુધીની નોકરી અને મહીને બાર હજારનો પગાર એટલે સંકેતને હવે થોડો સંતોષ હતો. વળી આ તાલુકામથકની એક એક ગલીથી એ પરિચિત હતો. એક એક વ્યક્તિને એ ઓળખતો હતો કારણકે સંકેતનો જન્મ જ અહિયાં થયો હતો. બહુ થોડા સમયમાં જ એણે પોતાના કામમાં કુશળતા પ્રાપ્ત કરી લીધી હતી. અને આમ તો આ તાલુકા પ્લેસ હતું અને ઠીક ઠીક મોટું હતું એટલે બીજી ત્રણેક કુરિયરની ઓફિસો હતી. પણ સહુથી વધુ વ્યવહાર તો હવે આ ઓફિસમાં થતો હતો અન એનું કારણ સંકેત પટેલ હતો.
સંકેત પટેલની ડીલેવરી બાબતની એક પણ ફરિયાદ ક્યારેય આવી નહોતી ઉપરાંત જ્યારે એ ડીલીવરી દેવા જાય ત્યારે અમુક કસ્ટમરના પાર્સલ એ લેતો પણ આવતો. લોકોને ઓફીસ સુધી ધક્કો નહોતો ખાવો પડતો. કોઈનું ઘર બંધ હોય દિવસે તો એ રાતે પણ પાર્સલ ડીલીવર કરી આવતો.
“નથુ રણછોડ મુ, ભગુડી ચોરા પાસે” આ પાર્સલ તેણે અલગથી એક કબાટમાં મૂકી દીધું. આજે તો શનિવાર હતો, આવતીકાલે રવિવારે તે આ પાર્સલ લઈને ભગુડી જવાનો હતો. સંકેત પટેલ પાર્સલની ડીલીવરી દેવા જતો રહ્યો, બપોર સુધીમાં એ લગભગ અડધી ડીલેવરી નું કામ પતાવી દીધું અને આ સમય દરમ્યાન એણે ભગુડી ક્યાંથી જવાય એની માહિતી લોકો પાસેથી મેળવી લીધી હતી, ભગુડી સુધીનો કોઈ પાકો રસ્તો નહોતો, એક કાચો રસ્તો હતો જે કોઈ જગ્યાએ નદીના નહેરાની રેતીમાં થી પસાર થતો હતો અને કોઈ જગ્યાએ ડુંગરની ધારેને ધારે ઉંચો કાંઠાળો અને પથરાળો રસ્તો હતો. શનિવારની સાંજે ઓફિસેથી સંકેતે પેલું પાર્સલ લઇ લીધું.
રવિવારે આઠ વાગ્યે સંકેત પેલું પાર્સલ લઈને ભગુડી ગામ જવા તૈયાર થયો. રસ્તો એકદમ રફ અને સાવ અંતરિયાળ હતો. ધીમે ધીમે બાઈક હાંકીને એ એક ડુંગરની તળેટીમાં પહોંચ્યો અને ત્યાં છુટા છવાયા કાચા પાકા મકાનો અને ઝુંપડા જોયા અને તરત જ એણે ચોરો ગોતી લીધો અને નથુ રણછોડનું ઘર પર. ચાર પાંચ વાર સાંકળ ખખડાવી પછી એક ડોશીમાં એ ખડકી ખોલી સાઈંઠની આજુબાજુ એ પહોંચેલ માડી લાલ રંગનો જીર્ણ થઇ ગયેલ સાડલો પહેરેલ હતાં, અનુભવની કરચલીઓ ચહેરા પર સાફ દેખાતી હતી. જીવન સામે જેમ ઝઝુમતા હોય એમ ડોશીએ નેજવું કરીને ઝીણી આંખે પૂછ્યું.
‘કોનું કામ છે ભાઈ તમારે? મેં ઓળખ્યા નહિ તમને ?”
“પાર્સલ વાળો છું. તમારા દીકરા અજયે મુંબઈ થી પાર્સલ મોકલાવ્યું છે” સંકેત બોલ્યો અને વાંકો વળીને ખડકીની અંદર પ્રવેશ્યો.
“આવ્ય દીકરા અંદર આવ્ય,” અજય નું નામ પડતાં જ ડોશીની આંખોમાં એક ચમક આવી ગઈ. ડોશીએ એક ખાટલો ઢાળ્યો અને એક જૂની ધડકી પાથરી દીધી અને પાણીનો એક કળશ્યો ભરી આવ્યા.
“અરે પાથરવાની જરૂર નથી માજી હું તો એમને એમ બેસી જઈશ.” સંકેતે વિવેક કર્યો.
“અરે રે દીકરા તું તો મેમાન કહેવાય. મેમાન અમારે ઘરે કયાંથી પેલા તો આ ઘર મેમાન થી ઉભરાતું પણ અજય ના બાપા પાછા થયાં પછી કોઈ આવતું જતું નથી” ડોશી નીચે બેસી ગયાં. અજયે પાર્સલ ખોલ્યું અંદરથી બે સાડલા નીકળ્યાં અને એક ગરમ શાલ અને બે હજાર રૂપિયા નીકળ્યા એ ડોશીમાં ને આપીને સંકેતે માજીનો અંગુઠો લઇ લીધો. સંકેતે અંદરથી નીકળેલ પત્ર વાંચી સંભળાવ્યો. ડોશીની ચહેરા પર સ્મિતની રેખાઓ ફરી વળી.
“માજી તમારે આ એક જ દીકરો છે?” સંકેતને આ કુટુંબ વિષે જાણવાની ઈચ્છા થઇ આવી. “હા હવે એક જ છે આ બટા!! આમ તો આ ભર્યું ભાદર્યું ઘર હતું.. આખા ભગુડીમાં અજય ના બાપનું એક નામ હતું . અજય થી બે મોટા દીકરા હતાં. બેય પરણી ગયાં હતાં અને કમાવવા માટે ભુજમાં ગયાં હતાં. સહુ સારા વાના હતાં અને ધરતીકંપ આવ્યો. અને એમાં મારા બેય દીકરા એના દીકરા ને વહુ ધરતીમાં સમાઈ ગયાં. અજય એ વખતે અમદાવાદ ભણતો હતો. મારો અજય બહું જ સોજો હતો. ભણવામાં ખુબ જ હોંશિયાર હતો. પણ આ બધું બની ગયું. મારા ભાઈઓ મુંબઈ થી આવી ગયાં. ધરતીકંપમાં મારા બેય દીકરા હોમાઈ ગયાં સરકારે પૈસા આપ્યાં એ મારા ભાઈઓ લઇ ગયાં મુંબઈ અને સાથોસાથ અજયને પણ લઇ ગયાં અને કીધું કે ધંધે ચડાવી દઈશું અને તમને તેડી જઈશું. અજયના બાપા તો મગજ ગુમાવી બેઠા હતાં. બે વરહ પેલા એ અવસાન પામ્યા ત્યારે અજય અને એના મામા આવ્યા હતાં, અજય કોઈ ફેકટરીમાં કામ કરતો હતો. ઘરની ફેકટરી કરવા માટે પૈસા જોઈએ છે એમ મારા ભાઈએ કીધું અને અને અમારી પચાસ વિઘા જમીન વેચીને પૈસા લઈને મુંબઈ ગયાં. અને મહીને બે મહીને અજય મારા જોગ પૈસા અને વસ્તુ મોકલી આપે છે. મારે વધુ તો શું જોઈએ ??હવે એક અજય એક પરણી જાય એટલે ગંગ નાહ્યા.” ટૂંકમાં ડોશીએ પોતાની આખી જીવનકથા કહી દીધી. સંકેત ઉભો થયો ડોશીએ ઘણો આગ્રહ કર્યો કે જમીને જા . પણ સંકેતે કીધું કે આવતાં મહીને આવીશ ત્યારે જમીશ. ડોશીએ પરાણે એક થેલીમાં વાલોળ અને તુરીયા ,ગલકા વગેરે આપ્યા.
ગામડાં ગામનાં લોકો બધું જ ગીરવે મૂકી દે પણ પોતાની પરંપરાગત ખાનદાની ક્યારેય ગીરવે નથી મુકતા. અજય એ ઘરેથી નીકળી અને એક દુકાન આગળ રોકાયો. “જીવી ડોશીને ત્યાં આવ્યાં હતાં?? તાલુકેથી આવો છો?? ડોશીને પૈસા દેવા આવ્યા હશો નહિ!! એક સમયે નથુ આતા અને જીવી ડોશીનો જમાનો હતો. પણ હવે બધું જ ભાંગી ગયું. બે મોટા દીકરા તો ધરતીકંપમાં વહ્યા ગયાં. એક નાનો વધ્યો તો એને પણ એના મામા બઠાવી ગયાં. આંબા આંબલી બતાવીને મુંબઈ માં. જમીન વેચીને એના મામાએ મુંબઈમાં ફેકટરી અને બંગલા બનાવી દીધા છે. અને અજય ને રખડતો મૂકી દીધો છે મુંબઈમાં!! જીવી ડોશીને એના ભાઈનું બહુ લાગી આવે એટલે ગામમાં સહુને ખબર છે કે મામા એ ભાણાનું બરાબરનું કરી નાંખ્યું છે પણ કહે કોણ?? રામ રામ આવા મામા હોય ત્યાં ભાણીયા ભૂખ ભેળા જ થાય ને. ધરતીકંપની સહાય આવી હતી એય એના મામા બઠાવી ગયેલાં. અજયનો પણ ઘડો લાડવો કરી જ નાંખશે.
છોકરો સમજુ અને હોંશિયાર છે એટલે બધું મભમમાં રાખે છે અને પોતાના મામાની સાચી હકીકત કહેતો નથી એને બિચારાને એમ કે બા એ ઘણાં દુઃખ વેઠ્યા છે ઉપરા ઉપર એટલે વધારે દુઃખી ક્યાં કરવા” દુકાનવાળા એ થોડી અલગ જ વાત કરી. અને સંકેત વિચારમાં પડી ગયો કે માણસો પણ કેવા કેવા પ્રકારના હોય છે. પોતાની સગી બહેનનું ધન પણ ખાઈ જાય!!
બે દિવસ પછી અજયનો ફોન આવ્યો ઓફિસે. સાંજના સાતેક વાગ્યા હશેને ઓફિસે સંકેત એકલો જ હતો. ગુપ્તા તો રોજ પાંચ વાગ્યે જતો રહેતો. અજયે આભાર માન્યો અને સંકેતે બધી જ વાત કરી અને તેમની માતાની તબિયત સારી છે એવું કહ્યું. છેલ્લે સંકેત બોલ્યો “અજયભાઈ તમારી ફેકટરી કેમ ચાલે છે? તમારા બા કહેતા હતાં કે અજય ની ફેકટરી બરાબર ચાલે ને પછી મારે એને પરણાવવો છે અને દીકરા ભેગું મુંબઈ રહેવું છે!! તમારા બા તો એમ પણ કહેતા હતાં કે અજયને તો વિદેશ પણ જાવું છે અને એને પણ વિદેશ લઇ જાશે” ઘડીક તો સામેથી કશો અવાજ ના આવ્યો પછી એક અવાજ સંભળાયો.એક લાચારી ભર્યો અવાજ.
“બા ને કહેજો કે ફેકટરી સારી ચાલે છે અને હજુ બરાબર રાગે પડતાં બે કે ત્રણ વરસ વહ્યા જાશે. બાકી એને કહેજો કે દર મહીને હું પૈસા મોકલાવતો રહીશ. એને જે જરૂર હોય એ મંગાવી લે” અજયની વાત કાપીને વચ્ચે જ સંકેત બોલ્યો “અને તમારા મામા પણ મજામાં જ હશેને તમારી બા તમારા મામાના ખુબ જ વખાણ કરતાં હતાં” અને સામે ખામોશી છવાઈ ગઈ એટલે સંકેત બોલ્યો” અજય ભાઈ ગામમાંથી મને સમાચાર મળ્યાં જ છે પણ હું તમારી પાસે હકીકત જાણવા માંગુ છું અને હું તમને વચન આપું છું કે હું તમારા બા ને આના વિષે કશું જ નહિ કહું. અને જવાબમાં સંકેતે જે સાંભળ્યું એનાંથી એના રૂંવાડા ખડા થઇ ગયાં. અજયે સંકેતને બધી જ વાત કરી.
અજય નથુ રણછોડનો ત્રીજા નંબરનો દીકરો.ભણવામાં ખુબ તેજસ્વી, બાર સાયન્સમાં ૯૨ ટકા ગુણ સાથે એ પાસ થયો અને એલ ડી એન્જીનીયરીન્ગની મીકેનીકલ બ્રાન્ચમાં એ ભણતો હતો અને અને એના ભાઈઓ ધરતીકંપમાં અવસાન પામ્યા અને એના પિતાની હાલત સારી ના રહી. એણે મગજ પરનો કાબુ ગુમાવી દીધો. અભ્યાસ અધુરો મુકીને એણે વરસ દિવસ એના પિતાની સેવા ચાકરી કરી. પછી એના બેય મામા મુંબઈ થી આવ્યા અને એ વખતે બરાબર સહાય પણ આવી હતી. ધરતીકંપમાં જે લોકો મૃત્યુ પામ્યાં હતાં એની સહાય!! વ્યક્તિ દીઠ પાંચ લાખ રૂપિયા. બેય મોટા ભાઈ અને એની પત્નીઓના કૂલ મળીને ૨૦ લાખ રૂપિયા આવ્યા હતાં. અજય ને અને બધાં પૈસા લઈને એના મામા મુંબઈ આવ્યા. એના મામા ને નાનું એવું કારખાનું હતું. વિસ લાખમાંથી એના મામાએ એક બંગલો લીધો લોન પર અને અજયને એના કારખાનામાં મેનેજર તરીકે કામે લગાડી દીધો. થોડા વરસ પછી અજયના પિતાનું અવસાન થયું ત્યારે જીવી માં ને એવી લાલચ આપી કે ઘરની ફેકટરી કરવી હોય તો વધારે પૈસા જોઇશે એમ કહીને પચાસ વિઘા જમીન વેચી નાખી અને એના પૈસા લઈને બેય મામાએ જમીન લઇ લીધી મુંબઈમાં!! અને પછી બે મહિના પછી મોટી મામીએ અજય ઉપર આક્ષેપ કર્યો કે અજયે એની આબરૂ પર હાથ નાંખ્યો છે. અજય પર ફરિયાદ થઇ. રાબેતા મુજબ જ પોલીસને પૈસા આપીને ફોડી નાંખી. અજયને પંદર દિવસ લોક અપમા રાખીને છોડી મુક્યો અને સાવ છૂટો કરી દીધો ફેકટરીમાંથી!! અજય ઘરે આવીને કોઈ વાત પણ કરી શકે એમ નહોતો. છેવટે હારી થાકીને એ ભાયખલાના એક ગુજરાતીની દુકાને સવારથી સાંજ સુધી બેસે છે અને મહીને ૧૬ હજાર જેવી રકમ મળે છે એમાંથી એ થોડા પૈસા અને વસ્તુ ઘરે મોકલે છે. અને બાકીના પોતાના ખર્ચ પેટે રાખે છે.આખી વાત કરીને અજય ધ્રુસકે ને ધ્રુસકે રડ્યો અને સંકેતને કીધું.
“સંકેતભાઈ મારી બા ને જો આ વાતની ખબર પડશેને તો એ આઘાત સહન નહિ કરી શકે,બસ મારી બા જીવે છે ત્યાં સુધી જીવવું છેએ ગયાં પછી મને જીવવામાં કોઈ જ રસ નથી. મારા ભાઈઓના પૈસા અને મારી જમીનના પૈસે મારા મામા મોજું કરે છે.. હશે જેવા મારા નસીબ બીજું શું?? અને સંકેતે પૂરો ભરોસો આપ્યો.
અને પછી અવારનવાર અજય સાથે વાતો થવા લાગી. સંકેત દર મહિનાના પહેલા રવિવારે મુંબઈ થી આવેલા પૈસા જીવી માં ને દઈ આવે અને બપોરે ત્યાં જમી લે. જીવી માં સાથે એ ઘણી બધી વાતો કરે.. અજયની ફેકટરી ખુબ સારી ચાલે છે અને બહુ જ ટૂંક સમયમાં જ એ તમને ત્યાં બોલાવી લેશે. અને મને પણ એ એની ફેકટરીમાં રાખી લેશે એટલે તમારી ભેગો હું પણ આવીશ!! આવી વાતો સાંભળીને જીવીમાં કહેતા કે મારો દીકરો અજય ડાયો અને દયાળુ છે એ તો સારું થાજો મારા ભાઈઓનું કે એણે એને બરાબરનો લાઈને ચડાવી દીધો. બસ પછી તો દર મહીને નિત્ય ક્રમ બની ગયો.
સમય પસાર થતો ગયો. આ વાત ને દોઢ વરસ વીતી ગયું છે. નવરાત્રીનો સમય ચાલી રહ્યો છે. એક વીમા કંપનીની ગાડી સવારમાં જ તાલુકા મથકે ઉતરી અને ભગુડી જવાનો માર્ગ પૂછવા લાગી. લોકોએ માર્ગ બતાવ્યો અને ગાડી ભગુડી તરફ ચાલી.ગામમાં આવેલી એક માત્ર દુકાને વાત થઇ.ગામના સરપંચ સાથે વાત થઇ. જીવી માં ને એ લોકો મળ્યા અને કહ્યું કે અજયના ભાઈ બંધો છીએ અને તમને મળવા આવ્યા છીએ. સાંજે જીપ તાલુકા મથકે પાછી આવી અને બીજા દિવસે સવારે સહયોગ કુરિયર એન્ડ પ્રાઈવેટ લીમીટેડ કંપનીના જનરલ મેનેજર અમદાવાદથી ઓચિંતા આવ્યા.
બધાં જ કર્મચારી સવારમાં જ આવી ગયાં હતાં. જનરલ મેનેજરે ગુપ્તાને કીધું કે સંકેત પટેલ ને બોલાવો ને મારે તેમની સાથે અગત્યની વાત કરવી છે અને હા ત્યાં સુધી અંદર કોઈને ના આવવા દેતાં.
સંકેત અંદર ગયો. ત્યાં મેનેજર ઉપરાંત બીજા ત્રણ જણા બેઠા હતાં. સંકેતને ખુરશી પર બેસવાનું કહેવામાં આવ્યું. અને પછી જનરલ મેનેજરે કહ્યું કે
“આ લોકો વીમા કંપની તરફથી આવે છે અને તમને થોડા સવાલો કરવા માંગે છે એ લોકો થોડીક મૂંઝવણમાં છે આશા છે કે આપ સહકાર આપશો”
“જી સાહેબ” સંકેત બોલ્યો.
“તમારું નામ સંકેત પટેલ , તમે સહયોગ કુરિયરમાં ડીલેવરી બોય તરીકે ફરજ બજાવો છો રાઈટ?
“જી સાહેબ “
“તમે છેલ્લાં ઘણાં સમયથી અજયનું પાર્સલ અને પૈસા લઈને ભગુડા એમની માતાજી પાસે જાવ છો ખરુંને”??
“હા , સાહેબ લગભગ દોઢેક વરસથી” સંકેત બોલ્યો.
“અજય સાથે તમારે છેલ્લી વાત ક્યારે થયેલી?” એક ચશ્માંવાળા એ પૂછ્યું.
“લગભગ આઠેક માસ પહેલાં વાત થઇ હતી” સંકેત બોલ્યો.
“છેલ્લે તમે અજયની મમ્મી એટલે કે જીવી બહેન ને ક્યારે પાર્સલ અને પૈસા દેવા ગયાં હતાં?
“જી ચાર દિવસ પહેલા” સંકેત બોલ્યો. “ઓકે એ પાર્સલ અને પૈસા કોણે મોકલ્યાં હતાં?? તમારી હેડ ઓફીસ અને આ ઓફીસના ડેટા અમે ચકાસ્યા છે છેલ્લું પાર્સલ આઠ માસ પહેલા અજયે મોકલેલું પછી કોઈ પાર્સલ ભગુડીનું આવ્યું જ નથી. અને અમે કાલે ભગુડીમાં જઈને ચેક કર્યું તો જાણવા મળ્યું કે જીવીમાં નો દીકરો અજય એને દર મહીને પાર્સલ મોકલે છે. હવે અજય તો આ દુનિયામાં છે નહિ. આઠ માસ પહેલા એક રોડ એક્સીડેન્ટમાં મૃત્યુ થયું. એની સાથે જે કાર ભટકાણી હતી એનો માલિક જ એને હોસ્પીટલમાં લઇ ગયો અને ત્યાં જ અજયનું પ્રાણ પંખેરું ઉડી ગયું હતું. એ કાર વાળા પાસે થર્ડ પાર્ટી અકસ્માતનો વીમો હતો. એ વીમો પાકી ગયો અને કલેઈમની આઠ લાખની રકમ અમે અજયની વારસદાર એની મમ્મીને આપવા કાલે ભગુડા ગયાં હતાં તો ત્યાં એક દુકાનવાળાએ કીધું કે અજય જીવે છે. અને દર મહીને પૈસા મોકલે છે. જીવીમાં પણ કહેતા હતાં કે એનો દીકરો મુંબઈ છે જોકે અમે એને કોઈ જ વાત કરી નથી. હવે અમને મુંજવણ એ છે કે જો અજય જીવે છે તો મરી ગયો એ કોણ છે””??
જવાબમાં સંકેત બોલ્યો. “આપની વાત સાચી છે. અજય આ દુનિયામાં નથી એ વાત સાચી છે. આઠ માસ પહેલા એનો છેલ્લો ફોન આવ્યો હતો અને પાર્સલ પણ પછી એનું પાર્સલ કે ફોન ના આવતાં મને એમ કે એને કોઈ કામ આવી ગયું હશે એટલે હું મારું ઘરનું બનાવેલું પાર્સલ અને મારા ઘરનાં પૈસા આપવા બે મહિના ગયો. પછી મેં ભાયખલા ફોન કર્યો અને સાચી હકીકત જાણી પરંતુ એની માતાને આઘાત ના લાગે એ માટે હું દર મહીને બે હજાર લઈને ભગુડી ગામ જાવ છું. અજયની સાચી ખોટી વાત કરીને એની માતાનું મન રાજી રાખું છું અને આમાં મને આનંદ મળે છે.” સહુ વિસ્મયતાથી જોઈ રહ્યા. અને પછી સંકેતે અજયના કુટુંબની આખી હિસ્ટ્રી કહી દીધી, એના નાલાયક મામાના પરાક્રમો પણ કીધા સહુની આંખમાં આંસુ હતાં. છેલ્લે સંકેત બોલ્યો.
“હવે આ વિમાની રકમ જીવી માં ને આપવી પડશે. પણ હું કહું એમ કરજો. એમને કોઈ વાત નથી કરવાની, હું બધું સંભાળી લઈશ. ગામ તો આખું ડાહ્યું છે એ બધું જાણતું હોવા છતાં જીવીમાં ને કશી હકીકત નથી કહેતા. સહયોગ કુરિયર ના જનરલ મેનેજરે સંકેતની પીઠ થાબડી અને અભિનદન આપ્યા. અને બપોર પછી સહુ ભગુડી ઉપડ્યા. ગામમાં જઈ ને સરપંચ અને પેલા દુકાનવાળાને સાથે રાખ્યા; જીવી માં પાસે જઈને સંકેત બોલ્યો.
“માજી તમારો અજય વિદેશ જાય છે એટલે તમારે એના વાલી તરીકે સહી કરવી પડશે અને તમને આ પૈસા મોકલાવ્યા છે. માડી એને બધું અચાનક જ ગોઠવાઈ ગયું એટલે આ બધું એને કુરિયરમાં ના મોકલાવતા એના ભાઈ બંધોને રૂબરૂ મોક્લ્યા છે, જતાં જતાં અજયે ઘણાં પૈસા મોકલ્યા છે અને કીધું છે કે મારી બા માટે એક સારું મકાન બનાવી દેજો અને હું વિદેશમાંથી પાછો આવીશને ત્યારે એને લેતો જઈશ.” બધાની આંખમાં આંસુ નીકળવાની તૈયારીમાં હતાં. અને જીવી માએ બધે અંગુઠા માર્યા. સહુ વિખરાયા. બેન્કનું ખાતું ખોલીને રકમ જીવીમાં ના ખાતામાં જમા કરાવી.
જનરલ મેનેજર રોકાયા અને બીજે દિવસે સ્ટાફની રૂબરૂમાં બોલ્યાં.
“આ વખતે હું દિવાળી નું બોનસ રૂબરૂ આપીને જાવ છું. સંકેત પટેલ અહીનો મેનેજર બને છે. અહીના મેનેજરને હું અમદાવાદ લઇ જાવ છું. સંકેતનો પગાર રૂપિયા ૪૦૦૦૦ સુધી કરવામાં આવે છે.અને એટલું જ બોનસ એને આપવામાં આવે છે બીજા બધાને રૂપિયા ૫૦૦૦ બોનસ આપવામાં આવે છે, સંકેતે જે કામ કર્યું એ અદ્ભુત છે, બીજા લોકો આવું કાર્ય કરે છે પણ એ વાહવાહીનું સર્ટીફીકેટ લઈને ફરતા હોય છે. આ યુગમાં દર મહીને ઘરનાં ૨૦૦૦ હજાર રૂપિયા કોઈને એમ ને એમ આપી દેવા એ નાની સુની વાત તો નથી જ !! આ કુરિયર કંપનીને સંકેત પટેલનું ગૌરવ છે ” અને તાળીઓનો ગડગડાટ થયો.
ત્રણ દિવસ પછી સંકેત જીવીમાં ના ઘરે હતો. સાથે મીઠાઈનું બોક્ષ હતું. જીવીમાં માટે નવા કપડાં હતાં.
“માજી વિદેશથી અજયનો ફોન આવ્યો હતો, એને ત્યાં ફાવી ગયું છે, એને સારો પગાર છે ,એણે કીધું કે માર બા ને મીઠાઈ આપી આવજો” કહીને મીઠાઈનું બોક્ષ અને કપડાંની થેલી સંકેતે જીવીમાં ને આપી. જીવીમાં બોલ્યાં.
“એય ને મારો દીકરો વિદેશમાં પણ ખુબ જ સુખી થાય ને મને ઝટ તેડાવી લે એવી ઈચ્છા છે, સાચું કહું દીકરા!! મારો અજય સોજો બહુ , મારો અજય હોંશિયાર પણ ખરો ને સમજુ પણ એટલો જ છે.” જીવીમાં બોલતાં રહ્યા. ખડકી બહાર ઉભેલા ચાર પાંચ લોકોને આ સાંભળીને આંખમાં આંસુ આવી ગયાં . અંદર સંકેત અને જીવીમાં અજયની વાતો કરતાં ગયાં.
સમાજમાં ઘણા લોકો એવા હોય છે એને ત્યાં બધું ખૂટી જાય પણ એની ખાનદાની ક્યારેય નથી ખૂટતી!!
mitudo... 